Ontstaan van Woonvereniging Roggeveenstraat

Een Woonvereniging begin je niet zomaar. Hieronder staat beschreven hoe de straatgemeenschap ontstaan is.

Ontstaan van een straatgemeenschap

In 2013 is door een van de bewoners van de straat, een buurtpreventie team opgezet. Veel leden van dit team komen uit onze straat en het was daarmee een eerste stap in het ontstaan van onze straatgemeenschap. De gemeente was blij met dit burgerinitiatief en er ontstond een goed contact. Zo kwam ook het braakliggende binnenterrein achter de even zijde van onze straat ter sprake. Met steun van de gemeente en Fonds 1818 hebben we in enkele maanden hiervan een unieke biologische moestuin gemaakt. De moestuin van ruim 500 m2 bestaat uit 35 houten bakken met daarin de eetbare planten en daaromheen borders met bloemen, een kas, een vijver, een bijenstal en een tuinhuisje. Wethouder van Engelshoven heeft op 4 juni 2014 de biologische tuin geopend Naar aanleiding hiervan twitterde de wethouder: “De buurtbewoners hebben de Roggeveenstraat op een smakelijke oase getrakteerd. Klasse!”

De tuin is een belangrijke ontmoetingsplek voor de bewoners van de straat. De onderlinge band tussen de bewoners is tijdens het opbouwen enorm gegroeid. Nu de tuin staat hebben we nog meer tijd en ruimte om elkaar verder te leren kennen. In onze ogen is de tuin een schoolvoorbeeld van de participatiesamenleving en bewoners-zelfwerkzaamheid: “Haagse Kracht” ten voeten uit (zie www.denhaag.nl/haagsekracht)!

Biologische moestuin Het Welpje

Van een eerste idee tot serieuze gesprekspartner

Juist toen we begonnen waren met het opzetten van de gemeenschappelijke moestuin, kwam woningcorporatie Haag Wonen opnieuw met oude sloop- en nieuwbouwplannen voor ons buurtje in het Zeeheldenkwartier. Vanwege het uitbreken van de crisis en om andere redenen waren de plannen destijds in de ijskast gezet.

Het spreekt voor zich dat wij niet blij waren dat er opnieuw sprake zou zijn van sloop, en dat we naar mogelijkheden zochten om de sociale cohesie, de tuin en de straat te kunnen behouden.

Een Woonvereniging oprichten om de woningen op te knappen en zelf te beheren, leek ons uiteindelijk de aangewezen manier om dit samen op een positieve manier vorm te geven. We merkten dat dit plan op veel enthousiasme van bewoners, bezoekers, media en andere partijen kon rekenen.

We hebben toen een aantal bewonersbijeenkomsten georganiseerd om alle bewoners de mogelijkheid te geven hierover mee te denken. De opkomst was groot en tijdens deze bewonersbijeenkomsten zijn er enkele uitgangspunten geformuleerd, die breed gedragen worden:

1.     behoud van lage woonlasten (onderkant sociale woningbouw);
2.     door veel gezamenlijk zelf te doen kunnen de woonlasten laag blijven;
3.     veel aandacht voor individuele wensen;
4.     duurzame oplossingen toepassen, waarbij betaalbaarheid een hoge prioriteit blijft;
5.     sociale oplossingen zoeken, burenhulp, stageplaatsen en werkervaringsplaatsen bieden in het project.

Haag Wonen bleek bereid om met ons in gesprek te gaan over onze plannen voor het oprichten van een Wooncoöperatie. Op 28 oktober 2014 vond een eerste presentatie van de plannen plaats. Deze presentatie was voor Haag Wonen overtuigend genoeg om serieus met ons verder te willen praten over de mogelijkheden.

Vanaf dat moment heeft regelmatig overleg plaats gevonden tussen Haag Wonen, de gemeente Den Haag en ons als bewoners.

Prachtige nachtfoto van ‘onze straat’

Achtergrond informatie

Op 17 september 2013 wordt in de troonrede aangegeven dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. De gemeente stelt zich daarbij steeds vaker op als facilitator van het samenspel tussen bewoners, vrijwilligers en professionals. Bij de vorming van het nieuwe Haagse college heeft niet voor niets het collegeakkoord de titel “Vertrouwen op Haagse Kracht” meegekregen. Voor het benutten van eigen kracht van bewoners is soms moed vereist om zaken anders, van onderop te organiseren, en regeltjes los te laten.

Duurzaamheid is een breed gedragen thema binnen de maatschappij. Het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad staat op de politieke agenda. De resultaten zijn nog onvoldoende, maar het gevoel van urgentie neemt toe. De ontwikkelingen in Groningen noodzaken ons te werken aan duurzame energievoorzieningen.

De financiële crisis en de vergrijzing doen het besef toenemen dat het nemen van eigen verantwoordelijkheid en het doelmatig organiseren van de zorgsector noodzakelijk zijn voor een betaalbare en duurzame zorg. De veranderde WMO wetgeving en de transformatie van de zorg leiden steeds vaker tot burgerinitiatieven waarin mensen centraal staan. Soms tegen de stroom in.

Op 17 december 2013 doet de minister in het debat in de Eerste Kamer over de Verhuurdersheffing aan senator Adri Duivesteijn de toezegging dat het oprichten van een wooncoöperatie een plek zal krijgen in de nieuwe Woningwet. Zulke initiatieven moeten gestimuleerd worden en zonder onnodige drempels tot stand kunnen komen, zo vindt de minister.

Op 30 oktober 2014 presenteert de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties haar rapport “Ver van Huis” waarin het functioneren van de woningcorporatiesector werd onderzocht. Bij een aantal corporaties blijkt sprake van falende bestuurders, doorgeslagen ambities, speculatieve vastgoedtransacties, creatief boekhouden en soms zelfs frauduleus handelen. Ook het toezicht op de corporaties faalde, en er worden vraagtekens gezet bij de doeltreffendheid en doelmatigheid van de sector. Maar ook prijst de commissie dezelfde woningbouwcorporaties om haar inzet en de bevlogenheid. De woningbouwcorporaties moeten terug naar de kerntaak, er moeten verplichte prestatieafspraken komen met de gemeente, en huurders moeten meer zeggenschap krijgen. In haar rapport beveelt de commissie aan dat er ook met nieuwe vormen van zeggenschap geëxperimenteerd zou moeten worden (Aanbeveling 18: Experimenteer met alternatieven voor woningcorporaties).

Haag Wonen anticipeert op deze ontwikkelingen lezen we in haar Ondernemingsplan 2014 – 2017: “Hoe ziet de toekomst eruit? Hoe langer hoe meer vervaagt de grens tussen organisatie en klant. Omdat vormen als co-creatie efficiënter werken en nog betere producten opleveren. Voor de wijk, voor de woning en dus ook voor de bewoner. Die samenwerking met huurders onderzoeken we de komende jaren continu en breiden we uit. Haag Wonen wil de komende jaren pareltjes toevoegen aan de ketting van co-creatie…” Dat biedt ons kansen!

De Woonvereniging en de nieuwe woningwet

Voor het eerst sinds 1901 bood de nieuwe Woningwet de mogelijkheid aan lagere inkomensgroepen om zelf vorm te geven aan het wonen. Hiermee wordt het gat tussen de huisvesting van lagere inkomensgroepen en de koopmarkt gedicht. Vergelijkbare organisatievormen zijn in de ons omringende landen al veel langer gemeengoed, alleen in Nederland kwam dit nooit van de grond omdat de woningcorporaties deze rol van oudsher vervulden. Adri Duijvestein: “Bij een Woonverening is woongenot het belangrijkst. Woonmaximalisatie gaat boven winstmaximalisatie.

Woonverengingen zijn er niet op uit om geld te verdienen, hebben een minimum aan overhead (apparaatskosten) en kunnen zeer kostenbewust opereren. Het spreekt voor zich dat de woonlasten hierdoor (zo) laag (mogelijk) blijven. Bij de Woonvereniging staan de leden centraal. Zij vormen de basis van de Woonvereniging en nemen dus ook een sleutelrol in bij het vormgeven ervan. Het kan gaan om louter eigendomswoningen, een combinatie van koop en huur, en zelfs een vereniging die enkel uit huurwoningen bestaat behoort tot de mogelijkheden.

De Woonautoriteit

In de zomer van 2016 werden de eerste stukken naar de Woonautoriteit gestuurd. De grote lijnen van de op te richten Woonvereniging waren geschetst, nu nog de goedkeuring van de overheid. De reactie liet een hele tijd op zich wachten, er kwam in Oktober 2017 een eerste reactie op de plannen. In de tussentijd heeft de renovatie en de op te richten Woonvereniging niet stilgestaan. Tijdens de zomer van 2017 werd het bestuur van de woonvereniging opgericht en de eerste opzet voor de Statuten van de Woonvereniging gemaakt. Eind Oktober was de Woonvereniging opgericht met een bestuur, Raad van Toezicht en bewoners om de statuten te tekenen, tijd voor een feestje in de moestuin!

Zodra de Woonvereniging opgericht was kwam het bestuur wekelijks bij elkaar om de vereniging verder vorm te geven ook werden er bewonersvergaderingen georganiseerd om de stand van zaken met iedereen te bespreken en vragen te beantwoorden.

Het contact met de Woonautoriteit werd steeds beter en er werden concrete vragen gesteld waar het bestuur weer mee aan de slag ging. Er moesten inkomensverklaringen van alle bewoners komen en een lijst met ingeschreven bewoners in de straat, een enorme klus voor het bestuur.  Aan het eind van 2018 werden de laatste handtekeningen gezet en de huurcontracten nog een laatste keer gelezen door een jurist. Toen was het eind december eindelijk zover, de bewoners konden hun handtekening zetten onder het huurcontract van Woonvereniging Roggeveenstraat! Sinds 1 januari 2019 zijn we eigenaar van onze straat.

Straatbewoners op de foto voor het persmoment, zomer 2017

Zonder de gemeente Den Haag, Fonds1818, Platform31, adviesbureau van Nimwegen, VDE-keuring & advies, de Haagse Stadspartij, de inspiratie en ondersteuning van Ernst Detering, Triodos Bank en ook Haag Wonen hadden we de Woonvereniging nooit van de grond gekregen.